Nodig de juiste spelers uit, en je weet niet wat je meemaakt in twee partijen op een dag. Wat er vandaag in de Univé matches gebeurde tartte elke beschrijving. We doen toch een poging. Anish Giri legde met onvoorstelbaar diepe voorbereiding de basis voor een tweede overwinning in een epische partij. Jan Timman speelde opnieuw lange tijd prima tegen Baadur Jobava, maar blunderde op het moment dat de Georgiër slim de spanning had opgevoerd.
We beginnen in mineur, vanuit Nederlands standpunt bezien. Timman had lange tijd weinig problemen. Jobava kreeg met wit wel een ietsje, maar besteedde ook veel tijd: “Het was een complex middenspel. Ik had hier en daar moeite om de juiste zet te vinden, ik was steeds degene die naar plannen moest zoeken”, zei de Georgiër achteraf. “Ik moet er ook nog een beetje in komen, misschien ben ik gewoon niet zo goed in vorm.” Timman wist daar niet van te profiteren – integendeel, toen Jobava nog maar een minuut of drie bedenktijd over had, ging de Arnhemmer in de fout.
Jobava - Timman
1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pf3 b6 4.a3 La6 5.Dc2 Lb7 6.Pc3 c5 7.e4 cxd4 8.Pxd4 Pc6 9.Pxc6 Lxc6 10.Lf4 Ph5
11.Ld2
11.Le3 Ld6?? 12.Dd1 1–0 was de fameuze partij Christiansen-Karpov, Wijk aan Zee 1993, waar de heren van Chess24 nog even fijntjes aan refereerden.
11...Dc7
Gusty stelde hier 11...Df6 voor, waarop Jobava off-hand ging voor 12.0–0–0!?. Zo’n gut reaction zegt veel over een speler.
12.g3
Timman volgde een partij Jobava-Iturrizaga, Khanty-Mansiysk 2009, waar 12.Pd5 Db7 werd gespeeld, en wit nu gewoon het stuk liet inslaan: 13.Ld3 Ld6 14.0–0 Db8 15.g3 exd5 16.exd5 Lb7 17.Tfe1+ Kd8 18.Lc3 Pf6 19.b4 Dc7 20.Db2 Kc8 21.Lxf6 gxf6 22.Dxf6 Td8 23.Tac1 Lf8 24.c5 bxc5 25.bxc5 a5 26.c6 dxc6 27.dxc6 La6 28.Lf5+ Kb8 29.Dxd8+ Dxd8 30.c7+ 1–0. Jobava: “Ik probeerde me die partij te herinneren, maar dat lukte natuurlijk niet.”
12...Lc5 13.Lg2 0–0 14.0–0 Tac8 15.Tac1 Pf6
Een lastige, maar moedige beslissing.
16.b4 Le7 17.Dd3 Db8 18.h3 Tfd8
Jobava meende dat dit fout was en gaf 18...d6 aan. Wit krijgt nu wat druk, maar het was toch moeilijk om steeds de juiste zet te vinden en Jobava gebruikte hier veel tijd.
19.Tfe1 Lb7 20.e5 Pe8 21.Pe4 d6 22.exd6 Lxd6
22...Pxd6 werd door de in de perskamer aanwezige (ex-)kampioenen logischer bevonden. Want op 23.Lf4 heeft zwart 23...Da8.
23.De2
23...Le5
Ook dit vond Jobava niet goed: 23...Le7 zou veiliger zijn.
24.c5
Gusty opperde hier de truc 24.Pg5! Lxg2 25.Dh5. Nu houdt wit na 25...Db7 26.Dxh7+ Kf8 27.Dh8+ Ke7 28.Txe5 Txd2 29.Dg8 een enorme aanval. “Ja, die problemen heeft hij zelf gecreëerd met 23...Le5”, zei Jobava. Het blijft vreemd dat de Georgische houwdegen hier niet op in ging.
24...bxc5 25.bxc5
Het tussenzetje 25.Lg5 was irritant; zwart moet met 25...Lf6 zijn structuur laten verzwakken.
25...Lc6 26.La5 Td7
26...Td4 werd nog geopperd, dan kan de toren eventueel naar a4. Maar na 27.Lc3 Td7? (beter 27…Td8) 28.Lxe5 Dxe5 wint wit met 29.Pd6!.
27.Pg5 Lxg2 28.Kxg2 Lf6
Timman twijfelde achteraf aan deze zet, maar zwart blijkt nog steeds OK te staan hier.
29.c6
“Om tenminste nog iets te proberen”, zei Jobava. Op 29.Pe4 heeft zwart 29...Da8! net als later in de partij.
29...Td5??
Een blunder in tijdnood van de tegenstander. 29...Td6 moest.
30.Pxf7!
Dat buitenkansje laat ook een Jobava in vette tijdnood zich niet ontgaan.
30...Txa5 31.Dxe6 Kf8
32.Tcd1?
Hier was 32.Dd7! winnend. Wit dreigt Tc1-b1-b7 en als zwart 32...a6 speelt wint 33.Te6! met de dreiging 34.Tce1. Verhindert zwart dit met 33...Pc7 dan loopt het mooi mat met 34.Ph6!.
32...Dc7?
Nu mist Timman de redding, die gelegen was in de subtiele zet 32...Da8!. Dan gaat 33.Pd8 niet op wegens 33...Txd8 34.Td7 Txd7 en de dame dekt Pe8, dus bijvoorbeeld 35.Dxd7 Tc5 en zwart wint.
33.Pd8! Txd8 34.Td7
En opgegeven. “Ongelooflijk stom”, zuchtte Timman. “I guess I was a little bit lucky”, meesmuilde zijn tegenstander.
Video: Peter Doggers
De andere partij werd met verbijstering gadegeslagen in de commentaarzaal. “Alle moeilijke zetten worden binnen een paar seconden gespeeld”, zei Van der Wiel. Dit moet voorbereiding zijn. En dat bleek al snel. En Giri was degene die het best voorbereid was.
Giri - Shirov
1.d4 d5 2.c4 c6 3.Pc3 Pf6 4.e3 e6 5.Pf3 Pbd7 6.Dc2 Ld6 7.Ld3 0–0 8.0–0 dxc4 9.Lxc4 b5 10.Le2
In de onderlinge partij in 2010 deed Giri 10.Ld3.
10...Lb7 11.e4 e5 12.dxe5 Pxe5 13.Pd4
Dit oogt bijzonder gevaarlijk vanwege het antwoord:
13...Peg4
14.g3!
14.h3? Lh2+ 15.Kh1 Pxf2+! 16.Kxh2 Dxd4 is goed voor zwart. Maar Giri had gehoopt dat zijn tegenstander hierop in zou gaan. “Ik denk dat mijn hartslag hier wel even omhoog ging, toen ik merkte dat hij zijn partij uit de Bundesliga van eerder dit jaar zou herhalen. Ik had daar iets gevonden dat naar mijn idee winnend was.”
14...Lc5
Alles à tempo. 14...Lxg3 geeft de mooie loper op: 15.hxg3 Dxd4 16.Dd1 (16.Lf4 Dc5! 17.b4 Dh5) 16...Dxd1 17.Txd1 Tfd8. Blijkbaar heeft wit hier voldoende compensatie, want Shirov ging daar niet op in. Eerder dit jaar niet, en nu weer niet.
15.Pf5 Te8!
15...Db6 16.Lxg4 Pxg4 17.b4 Lxb4 (17...Ld4 18.Lb2) 18.Db2 Lxc3 19.Dxc3 Pf6 20.Le3 geeft wit fraai spel.
16.Lf4 Db6 17.Kg2!
17...Pxf2
Als dit niet werkt lijkt 17...g6!? hier een belangrijk alternatief. 18.h3 gxf5 19.hxg4 Pxe4 20.gxf5 Pxc3 21.bxc3 Le7 en wit staat een tikje beter.
18.e5
Niet direct 18.b4? Lxb4 19.Txf2 Lxc3 en e4 hangt.
18...Pd7 19.b4 Lxb4 20.Txf2 Pxe5
Spectaculair. Maar ook deze stelling had Shirov in die Bundesligapartij al op het bord gehad.
21.Pe4
Pas dit is een nieuwtje! In de partij Dennis Wagner-Shirov, Eppingen 2014, volgde het uiterst scherpe 21.Pxg7 c5+ 22.Kh3 Lc8+ 23.g4 Kxg7 24.Lxe5+ Txe5 25.Txf7+ Kxf7 26.Dxh7+ Ke6 27.Dg6+ Ke7 28.Dg7+ Ke6 29.Dh6+ Ke7 30.Dh7+ Ke6 31.Dg6+ Ke7 32.Dg7+ Ke6 33.Dg6+ remise.
21...c5 22.Kf1!
Dit is het idee. De computer gelooft aanvankelijk niet in 21.Pe4, totdat je de tekstzet invoert. Er dreigt allerlei narigheid op d6 en misschien ooit ook wel h6, dus zwart ruilt:
22...Lxe4 23.Dxe4 Pg6!
Na enig nadenken. Vooral niet 23...Pg4?? 24.Pe7+ en op de volgende zet valt Pg4, omdat de toren op a8 blijft hangen.
24.Dd5 Pxf4
24...Tad8 25.Ld6! (na 25.Pd6? is 25...Tf8! gevolgd door 26...c4 heel pijnlijk; Pd6 gaat verloren) 25...Te6 26.Df3 en wit houdt de druk erop.
25.Pe7+! Kh8 26.Txf4 c4 27.Pc6 Lc3
27...De3 lijkt taaier, maar wit loopt er gewoon uit met 28.Lf3 Lc5 29.Kg2.
28.Tb1 Tac8 29.Lf3
29...Da6
Vindt nog een zwakte bij wit.
30.Te4!?
30.Txb5 Dxa2 31.Le4 laat zwart zo te zien kansloos: de dreiging 32.Th4 is vernietigend.
30...Dxa2 31.Txb5 Dxh2 32.Dd7 Tf8 33.Th4
Giri: “In de vooruitberekening had ik zwarts antwoord gemist. Nu zag ik dat het na de komende afwikkeling heel moeilijk te winnen was, dus ik heb hier lang gekeken naar 33.Th5 Maar na 33...Dxg3 zag ik het niet.” Er kan volgen: 34.Th3 Tc7 35.Df5 g6.
33...Dc2
34.Txh7+ Dxh7 35.Th5 Dxh5 36.Lxh5 g6 37.Le2 Kg7 38.Lxc4 Tce8 39.Dxa7 Lf6 40.Dd7 Te3 41.Kg2 Tc3 42.Dd5 Te3 43.Kf2 Tee8 44.Dd7 Te4 45.Ld5 Tee8 46.Dc7 Tc8 47.Db7 Tce8 48.Dd7 Ta8 49.Lc4 Tae8 50.Kf3
Niet zo slim is 50.Lxf7? Te7! 51.Pxe7 Lxe7 52.Dxe7? Txf7+.
50...Te1 51.Dd5 Te6 52.Dd7 Te1 53.g4!?
De lastigste poging voor zwart.
53...Lg5 54.Dd5 f5
Zwart wil liever 54...Lf6 spelen, maar dan komt met tempo 55.g5 La1 en nu 56.Kg2 (direct 56.Pd8 werkt nog niet wegens 56...Tc1 57.Pxf7? Txc4) 56...Te3 57.Dd6 (weer niet 57.Pd8? Te5) en nu komen de zwarte stukken in de problemen, bv. 57...Te4 58.Dd1 Lb2 59.Dc2. Als de toren e5 loslaat, speelt wit Pe5 en na afruil valt op den duur pion g6.
Met de zwarte koningsstelling open zorgen de witte stukken voor het slotakkoord.
55.Pe5 fxg4+ 56.Kg2 Le3 57.Dd7+ Kh6 58.Pxg4+ Kh5
59.Pf6+!
Wint een kwaliteit.
59...Txf6 60.Dh3+ Kg5 61.Dg3+ Kh6 62.Dxe1
En zwart gaf op op zet 75.
Video: Peter Doggers
